Denizlili nükleer enerji mühendisi Serdar Ekiz hayatını çevre dostu enerjiye adadı. Aralarında dev santrallerin de yer aldığı 200’ün üzerinde projede görev alan Ekiz, “Güneş halkçı bir kaynak. Herkese enerjisini eşit olarak verir” diye konuştu. Fabrika, pazar yeri, besi çiftliği, soğuk hava deposu hatta otoparklarda enerji üreten Ekiz, “Çatıları değerlendirelim. Türkiye güneş zengini bir ülke, bu kaynaktan faydalanalım” dedi. Denizli’de 47 yaşındaki nükleer enerji mühendisi Serdar Ekiz hayatını yenilenebilir enerjiye adadı. Yurt dışında pek çok güneş enerji santrali projesinde görev alarak bu alanda uzmanlaşan Ekiz, Türkiye’de 200’ün üzerinde projede yer aldı. Güneş zengini Türkiye’nin bu kaynaktan faydalanmasını sağlamak için şirket kuran Ekiz, Çivril’de 970 kilovat güce sahip kendi güneş enerji santralini kurdu.
“ÇATILAR DEĞERLENDİRİLMELİ”
Denizli’de belediyeler için GES (Güneş Enerji Santrali) kuran Ekiz, hastane çatılarına, tekstil ve mobilya fabrikaları çatılarına, besi çiftliklerine, süt toplama merkezlerine, soğuk hava depolarına ve hatta fabrikalardaki otoparkların üzerlerine güneş panelleri döşeyerek güneş enerjisinden faydalanılmasını sağladı. İşletme sahiplerini cevre dostu enerjiden faydalanmaya davet eden Ekiz, “GES yatırımları son dönemde daha verimli ve çevreci sistemler olarak karşımıza çıkıyor. Kurulumu, bakımı işletmesi kolay bu sistemler kısa süre içinde masrafını çıkarıyor. İşletmeler çatılarındaki alanı değerlendirmeli” diye konuştu.
“GÜNEŞ HALKÇI BİR ENERJİ”
Türkiye’nin güneş enerjisi bakımından büyük potansiyele sahip olduğunu söyleyen Ekiz, “Güneşli gün sayısı yılda 300’ün üzerinde. Ülkemizin her yerinde bu kaynaktan yararlanmak mümkün. Bizden daha az güneş alan Almanya’nın kurulu gücü daha fazla. Güneş herkese enerjisini eşit verir. Bu yönüyle diğer enerji kaynaklarından daha toplumcu ve eşitlikçidir. Diğer yenilenebilir kaynaklar elittir fakat güneş halkçıdır. Ondan faydalanmak gerekir” dedi. GES’leri düşük maliyetli ve istihdam dostu olarak tanımlayan Ekiz, “Bu alanda yatırım için işletmecilerin kendi öz sermayelerini kullanmasına gerek yok. Uzun vadeli finansman modelleri ile yatırım yapılabilir. Sistem 5-7 yıl içinde giderini karşılar” ifadelerini kullandı.
“EVLERDE KULLANILABİLİR”
Çatısı olan her yerde GES uygulamasının mümkün olduğunu söyleyen Serdar Ekiz, “Son dönemde pek çok özel ve kamu kuruluşu çatılarında enerji üretmeyi seçti. Tarımsal projelerde kullanıldı. Artık evlerde de kullanılıyor. Yaygınlaşması mutluluk verici. Ülke olarak ciddi atılımlar yapıyoruz. Fakat yürürlükteki bazı uygulamalar bu alanda gelişimin önünde engel. Trafo merkezlerinde 50 megavat sınırı bu sisteme bağlı fabrikaların çatılarını değerlendirerek santral kurmalarını ortadan kaldırıyor. Buna çözüm bulunmalı. Engeller sektörün talepleri sayesinde bir bir ortadan kalkıyor. Kamu daha teşvik edici olmalı” ifadelerini kullandı.
Hangi projelerde yer aldınız?
Serdar Ekiz: EKZ Proje Danışmanlık ve Mühendislik şirketi olarak 2012 yılından bu yana yaklaşık 200 projenin içinde farklı rollerle bulunduk. 2015 yılında Denizli Büyükşehir Belediyesi Kayhan Pazaryeri Çatı GES, 2017 Denizli Kale Devlet Hastanesi, Çivril Belediyesi, Bozkurt Belediyesi kamusal alanda hizmet verdiğimiz projelerdir. Çivril ve Bozkurt Belediyesi GES Projeleri İller Bankası tarafından finansman desteği verilmiş projelerdir. 500 kWp büyüklüğündeki Uşak Belediyesi Arıtma Tesisi GES anahtar teslim olarak yaptığımız faaliyette olan santraldir. Farklı güçlerde anahtar teslim Güneş Enerjisi kurulumu yapan EKZ Proje bu alanda Hayvan Çiftliği, Soğuk Hava Deposu, Tekstil sektörünün farklı alanlarında faaliyet gösteren İşletmeler, Süt Toplama Merkezi, Mobilya fabrikalarının çatılarına kurulumlar gerçekleştirmiş ve gerçekleştirmeye devam etmektedir.
Yenilenebilir enerji nedir? Neden önemlidir?
“Ülkelerin çevreyle uyumlu sürdürülebilir bir yaşam sağlayabilmesi, bununla birlikte üretimin devamlılığını, istihdamın sürekliliğini ve insanların konfor ve mutluluğunu sağlayabilmeleri için mutlaka enerjiye ihtiyaçları vardır. Yenilenebilir enerji kaynakları güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerji ve biokütleden enerji üreten kaynaklardır. EKZ Proje Danışmanlık olarak odak noktamız Güneş Enerji Sistemleri, yani işimiz sadece güneş. Güneş enerjisi yatırımlarının son zamanlarda daha verimli bir yatırım ve de çevreci bir enerji üretim sistemi olması dışında yenilenebilir enerji sistemleri içerisinde kurulumu, bakımı ve işletimi en kolay yatırım alanıdır. Güneş enerjisinin bu yönü fark edildikçe ve kullanım alanı genişledikçe yakın dönemde fosil yakıtların kullanımı neredeyse kalmayacak. Özellikle ülkemiz güneş enerjisi açısından büyük bir potansiyele sahip, güneşli geçen gün sayısı yılda 300 günü geçmektedir. Türkiye’nin en az güneş alan bölgesi Karadeniz, Türkiye’den daha fazla kurulu güce sahip Almanya’dan daha şanslı bir durumdadır. Bu yönüyle ülkemizin hemen hemen her yerinde bu kaynaktan yararlanmak mümkün. Herkese enerjisini eşit bir şekilde veren güneş bu durumuyla diğer enerji kaynaklarından daha toplumcul ve eşitlikçi bir duruma sahiptir; yani faydalanmak isteyen herkese enerjisini veren bir sistemdir (Hidro, jeotermal ve rüzgâr enerjisi için uygun alanlar gerekmektedir, bu yüzden bu kaynaklar benim tabirimle elit yenilenebilir enerji kaynaklarıdır, güneş ise halkçıdır). Bir güneş santrali yatırımı, bir yılda yapılan bütün ithalatı geri ödüyor, doğalgaz ithalatını da azaltıyor. Örneğin 100 MW’lık güneş santrali kurulumu için maalesef 10 milyon dolarlık hammadde ithal etmemiz gerekiyor. İlk yıl ürettiğimiz elektrikle bu ithalat tutarını karşılayabiliyoruz. Böyle bir yatırım ikinci yılından itibaren de cari açığı azaltıcı olmaya başlıyor. Enerjimizin %80 ithal ve 2019 yılında toplam ithalatımız 202 milyar $ iken enerjiye 41 milyar dolar ithalat ödemesi yaptık; enerji ithalatımızın toplam ithalattaki oranı ise %20. Bu oranın azalması daha fazla güneş enerjisinden elektrik üretmekle mümkündür. Dolayısıyla güneş enerjisi, çevreci, istihdam dostu, kurulumu kolay ve maliyeti düşük bir elektrik üretim sistemi olmasının yanında, enerji dışa bağımlılığı ortadan kaldırıcı bir etkisi de vardır. Bu alanda yatırım için yatırımcıların kendi öz sermayelerini de kullanmasına gerek yok; uzun vadeli, aylık elektrik faturası öder gibi finansman modeliyle kredisini ödeyecek, 5-7 yıl sonunda bu yatırımın sahibi olacaklardır.”
Siz hangi alanlarda hizmet veriyorsunuz?
“Enerji ihtiyacı olan her yerde güneş enerjisi sistemleri kurulabilir. Çatı üzeri GES projeleri OSB’ler, fabrikalar, küçük ticari işletmeler, tarım, hayvancılık, depolama alanları, AVM, oteller, hastaneler, akaryakıt istasyonları gibi çatısı olan her yerde çok geniş bir uygulama alanında faaliyete geçirilebilir. Yine evlerin elektrik ihtiyacını karşılamada da çatı tipi güneş enerjisi santralleri tercih edilmektedir. Ayrıca taşınabilir sistemler, çadırlarda ya da elektrik olmayan veya elektrik enerjisinin ulaşamadığı yerleşim yerleri için de kullanılmaktadır. Çatı gibi boş alanlar işlevsel hale getirilerek enerji kaynağı olarak kullanılması ile bu alanlardan enerji üretimi sağlanır. Fabrika, endüstriyel alanlar ve soğuk hava depolarının çatıları güneş enerjisi sistemleri kurulum alanları olarak işletmeler tarafından tercih edilmekte. Çatı kurulumlarını 3 senedir yapmaktayız. 5’i son bir yıl olmak üzere 3 seneden bu yana toplamda 20 saha, 8 çatı uygulaması gerçekleştirdik. Bu uygulamalarımızla ülkemizde hatır-ı sayılır bir tecrübe sahibi olduk. Tarımsal Kalkınma Projesi çalışmalarımız var. Denizli’de var olan 4 projeden 3’ünü EKZ Proje Danışmanlık ve Mühendislik olarak biz yaptık.”
Türkiye güneş enerji potansiyelinden ne kadar yararlanıyoruz?
“Türkiye, güneş enerjisinde büyük bir potansiyele sahip, Türkiye’nin ve dünyanın geleceği için yenilenebilir enerjiye dolayısıyla güneşe yatırım yapmak önemli. Avrupa ülkelerinde bu sistemler ön plana çıkmış durumda. Özellikle sürekli yağmurla yaşayan Almanya bu konuda başı çekiyor diyebiliriz. İnsanlar hem ülke ekonomisi hem de bireysel ekonomi açısından düşük maliyeti keşfetmiş durumdalar. Ülke olarak biz de bu konuda atılımlar yapıyoruz ve gün geçtikçe güneş enerjisi sistemlerinden daha fazla yararlanılacağı kesin. Çevresel etkileri açısından zararsız oluşunun da farkındalar. Çünkü GES ile karbon salınımını engelleyerek çevreci bir kaynağı gündelik bir enerji kaynağına dönüştürmüş oluyoruz.”
Sistemin önündeki engeller nelerdir?
“Aslında GES projelerinin önündeki engeller kamuoyunun bu yöndeki talepleriyle yavaş yavaş ortadan kalkmakta; 2019 yılı mayıs ayı itibariyle yürürlüğe giren yeni yönetmelikle aylık mahsuplaşma ve öz tüketimin önündeki engeller kaldırılmış fakat yürürlükteki bazı sınırlamalar hala sürecin genişlemesine engel durumda. Mesela TEİAŞ’a bağlı TM’lerde (Trafo Merkezi) 50MW kısıtı var; bu da dağıtım sistemine bağlı fabrikaların GES kurulumunu sınırlıyor ve engelliyor. Örneğin bir Trafo Merkezinde 50MW sınırına ulaşması o bölgedeki fabrikaların çatısına GES kurulmasını engel teşkil etmekte. Bu durumun çok hızlı biçimde düzelmesi gerekmektedir.”
Serdar Ekiz kimdir?
Serdar Ekiz 1973 Denizli doğumlu. Hacettepe Üniversitesi Nükleer Enerji Mühendisliği Bölümünden mezun olan Ekiz, 15 yıl süren profesyonel iş yaşamından sonra 2012 yılında Türkiye’nin lisanssız enerji sektörüyle ilgili mevzuatın yürürlüğe girmesiyle bu alanda ilk girişimini gerçekleştiriyor. Güneş enerjisinden faydalanarak elektrik üretiminin çevreye, ülke ekonomisine ve yatırımcılara sağlayacağı potansiyeli gören Ekiz, ilerleyen zamanlarda kendi şirketlerini kurarak ve kendi adına güneş enerji santralini faaliyete geçirerek bu sektörde hem yatırımcı hem de müteahhit olarak faaliyetlerini sürdürüyor.
